Obchody Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką w PBW w Przemyślu

Przemyśl

21 marca 2024 roku w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Przemyślu miało miejsce spotkanie wpisujące się w obchody Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. To święto państwowe ustanowione z inicjatywy Prezydenta RP Andrzeja Dudy w 2018 roku. Jego celem jest upamiętnienie wszystkich, którzy w czasie II wojny światowej, z narażeniem własnego życia udzielali pomocy obywatelom żydowskiego pochodzenia. Ze względu na trwający Rok Rodziny Ulmów, tegoroczne obchody święta w naszej bibliotece im właśnie zostało poświęcone.

W wydarzeniu wzięło udział ok. 110 osób. Oprócz dyrektorów, nauczycieli i uczniów przemyskich szkół obecni byli także goście honorowi:
  • Piotr Pilch - Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego
  • Mariusz Andrzej Król - Radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego
  • Renata Kochanowicz – Chalicka - Naczelnik Wydziału Edukacji i Sportu UM w Przemyślu
  • Zbigniew Hamielec - Wicedyrektor PCEN ds. Oddziału w Przemyślu oraz
  • przedstawiciele Archiwum Państwowego w Przemyślu i Arboretum i Zakładu Fizjografii w Bolestraszycach.

Spotkanie otworzył dr Piotr Pękalski, który przywitał wszystkich obecnych oraz przedstawił ogólne tło historyczne wydarzeń  w Markowej. Omówił niezwykle trudną sytuację społeczeństwa polskiego w czasie II wojny światowej, różne formy represji stosowane przez Niemców wobec Polaków, ze szczególnym uwzględnieniem tych żydowskiego pochodzenia. Zwrócił uwagę na postawy ludności polskiej wobec zbrodni holokaustu oraz wyjątkowo opresyjne prawo stosowane przez Niemców wobec tych, którzy w jakikolwiek sposób próbowali Żydom pomagać.

Następnie referat na temat „Historii Rodziny Ulmów” wygłosiła Katarzyna Kyc - starszy specjalista Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Rzeszowie. W oparciu o ciekawe materiały (m.in. archiwalne zdjęcia wykonane przez Józefa Ulmę) przedstawiała najważniejsze fakty z życia małżeństwa Wiktorii i Józefa oraz ich sześciorga dzieci. Mówiła m.in. o ich pochodzeniu, wykształceniu, zainteresowaniach, założeniu rodziny i codzienności w małym domku w Markowej, aż do podjęcia decyzji o ukryciu w swoim gospodarstwie grupy Żydów i tragicznych konsekwencjach tej heroicznej decyzji.

Duchowy aspekt funkcjonowania Błogosławionych z Markowej omówiła kolejna prelegentka - pani Maria Szulikowska ze Zgromadzenia Sług Jezusa, autorka kilku książek o Ulmach. W swoim wystąpieniu zwracała uwagę na wartości, którymi kierowali się Wiktoria i Józef, na ich życiowe postawy, wewnetrzne motywacje, bezgraniczną wiarę i miłość, którą okazywali nie tylko sobie i swoim dzieciom, ale wszystkim ludziom w myśl ewangelicznej zasady „Cokolwiek uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili” [Mt 25,40].

Pięknym zwieńczeniem spotkania był program słowno – muzyczny przygotowany i zaprezentowany przez młodzież ze Szkoły Podstawowej Nr 15 w Przemyślu pod kierunkiem nauczycieli Moniki Góruk i Łukasza Cebeńko.

Autor: Elżbieta Krupa