W dniach 23 stycznia, 25 stycznia – 2 lutego 2019 r. w ponad 70 miejscowościach naszego regionu odbywały się XI Obchody Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu, pod patronatem Władysława Ortyla – Marszałka Województwa podkarpackiego.
Głównym inicjatorem, organizatorem i koordynatorem przedsięwzięcia jest prof. dr hab. Wacław Wierzbieniec wraz z zespołem osób z Zakładu Historii i Kultury Żydów w Instytucie Historii UR oraz dr Joanna Potaczek. To ogromny projekt skierowany do dzieci, młodzieży, nauczycieli, władz samorządowych, ludzi ze świata kultury i nauki oraz całego środowiska lokalnego. Jego celem jest przypominanie historii Żydów podkarpackich – ich życia, kultury, wkładu w rozwój regionu, a w końcu tragicznych losów z czasów II wojny światowej. Rokrocznie do organizacji obchodów włączają się setki instytucji: bibliotek, muzeów, szkół, uczelni, urzędów miast, gmin oraz stowarzyszeń, fundacji itp.
W tym roku, po raz kolejny, do współorganizacji obchodów przystąpiła również Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w Przemyślu.
Z tej okazji 31 stycznia 2019 r. w siedzibie biblioteki odbyło się spotkanie z osobami rodzinnie związanymi z żydowskim Przemyślem.
W programie wydarzenia znalazły się:
W programie wydarzenia znalazły się:
- referat Z dziejów przemyskich Żydów w okresie międzywojennym i podczas Holokaustu /dr hab.,prof. UR Wacław Wierzbieniec/,
- prelekcja Judaika ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej /Bożena Figiela – MNZP/,
- wspomnienia i relacje osób rodzinnie związanych z żydowskim Przemyślem /Dawid Ringler -Izrael, Jeffrey Cymbler- USA/ oraz
- ogłoszenie wyników międzynarodowego konkursu poetyckiego dla młodzieży polskojęzycznej, zorganizowanego przez Fundację im. Reni Spiegel /Eliza Kochanowicz - Grupa Teatralna "Garderoba"/.
Niezwykle ciekawym, choć niezaplanowanym wcześniej, więc zupełnie spontanicznym, punktem wydarzenia były wystąpienia pana Leszka Włodka – przedstawiciela przemyskich kombatantów oraz pani Bożeny Hływy – wnuczki Jana i Anny Horak, ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Relacje naocznych świadków holokaustu i jednocześnie osób zaangażowanych w pomoc żydowskim mieszkańcom Przemyśla, zmieniła naszą konferencję w „żywą lekcję historii”.
Pięknym i poruszającym dopełnieniem spotkania były również występy artystyczne: program słowno – muzyczny, poświęcony Reni Spiegel, zaprezentowany przez uczniów Szkoły Podstawowej nr 1 w Przemyślu (scenariusz i przygotowanie młodzieży: Grażyna Potocka – historyk, Monika Lach – bibliotekarz) oraz koncert Psalmów hebrajskich w wykonaniu Pauliny i Szymona Statecznych ze Wspólnoty „Drzewo Oliwne”.
W konferencji wzięło udział ok. 160 osób, wśród których byli uczniowie i nauczyciele z I i II Liceum Ogólnokształcącego w Przemyślu, SP Nr 1 i Nr 14 w Przemyślu, dyrektorzy oraz pracownicy instytucji kulturalnych i oświatowych, przedstawiciele związków zawodowych, fundacji, stowarzyszeń, organizacji kombatanckich, przedstawiciele duchowieństwa, zainteresowani tematem mieszkańcy miasta oraz goście honorowi:
- Piotr Pilch - Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego
- dr Barbara Pelczar-Białek - Dyrektor Departamentu Edukacji, Nauki i Sportu Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie
- Bogusław Śnieżek - Kierownik Oddziału Edukacji Departamentu Edukacji, Nauki i Sportu Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie
- Lucyna Podhalicz - Wicewojewoda Podkarpacki
- Bernadeta Jasińska - Kierownik przemyskiego oddziału Wydziału Jakości i Zarządzania Edukacją KO w Rzeszowie
- Janusz Łukasiewicz - Naczelnik Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki
- Anna Chilczuk - Wydział Edukacji UM w Przemyślu
- Piotr Worosz - Naczelnik Wydziału Rozwoju Gospodarczego, Edukacji, Kultury i Promocji Starostwa Powiatowego w Przemyśl
- Leszek Włodek – przedstawiciel przemyskich organizacji kombatanckich
- Bożena Hływa - wnuczka Jana i Anny Horak, ratujących Żydów podczas II wojny światowej – reprezentuje przemyskich „Sprawiedliwych”
- Mieczysław Janiuś - świadek mordów w przemyskim getcie
- Wacław Baran - w 1982 roku uratował przed rozbiórką dom sióstr Podgórskich (ul. Tatarska 3), które ocaliły życie 13 Żydów
- Domicela Klima (Grossman) – reprezentująca nieliczne grono przemyskich Żydów.
Jako organizatorzy pragniemy podziękować wszystkim uczestnikom spotkania, a w szczególności prelegentom, gościom z zagranicy oraz miejscowym „świadkom historii”, którzy zechcieli poświęcić swój czas i podzielić się ze słuchaczami swoją wiedzą. Zdajemy sobie sprawę, że bez Państwa pomocy, nasza konferencja nie mogłaby się odbyć. Jeszcze raz serdecznie dziękujemy.
Na zakończenie pragniemy wyrazić nadzieję, iż udział w omawianym spotkaniu przyczynił się do poszerzenia wiedzy historycznej słuchaczy oraz wpłynął na kształtowanie postawy tolerancji, empatii i postaw patriotycznych zgromadzonej młodzieży.
