Praca własna - Maciej Szczepańczyk. Źródło: https://polska-org.pl/.
Do drugiego rozbioru Polski doszło w 1793 r. po przegranej wojnie polsko-rosyjskiej, podjętej w obronie Konstytucji 3 maja. Inicjatorem drugiego rozbioru były Prusy. Król Fryderyk Wilhelm II, po klęsce poniesionej jesienią 1792 przez koalicje państw walczących przeciw rewolucyjnej Francji, zaczął się domagać w zamian za pozostanie w antyfrancuskiej koalicji wynagrodzenia ziemiami polskimi. Do zagarnięcia obszarów Rzeczpospolitej dążyła także caryca Katarzyna II, natomiast Austria nie wzięła udziału w rozbiorze.
W tej sytuacji 23 stycznia 1793 r. podpisano w Petersburgu nową konwencje rozbiorową. Wojska pruskie wkroczyły do Torunia i Gdańska, zajęły Wielkopolskę z Poznaniem, Gnieznem i Kaliszem, Kujawy z Inowrocławiem i Brześciem Kujawskim, cześć Mazowsza z Płockiem, ziemie sieradzką i łęczycką. Na mocy konwencji podziałowej Rosja miała dostać ziemie na wschód od Zdrucza i Drui.
Jeszcze w tym samym roku odbył się w Grodnie sejm rozbiorowy, który pod presją obu zaborców wyraził milczącą zgodę na kolejny rozbiór kraju, zawarł nierównoprawny traktat pokojowy z Rosją, przywrócił Radę Nieustającą, rozwiązał też konfederację targowicką. Był to ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej.
Drugi rozbiór był katastrofą polityczną i gospodarczą. Polska stała się państwem całkowicie ubezwłasnowolnionym, okrojonym do 215 tysięcy kilometrów kwadratowych powierzchni i zamieszkałym przez około cztery miliony mieszkańców. Rozerwano więzi kształtującego się rynku krajowego, co doprowadziło do wielkiego krachu bankowego. Zarówno gospodarka miejska, jak i rolnictwo stanęły w obliczu wielkiego kryzysu, uginając się pod ciężarem kontrybucji ściąganej przez wojska rosyjskie. Skarb państwa był całkowicie wyczerpany.
Wybrane źródła informacji:
- Drugi rozbiór Polski / Robert Howard Lord ; przeł. [z ang.] Andrzej Jaraczewski ; wstępem poprzedził Jerzy Łojek. - Warszawa : "Pax", 1984.
- Jak doprowadziłem do drugiego rozbioru Polski / Jakov Efimovic Sievers ; oprac., wstępem i przypisami opatrzyli Barbara Grochulska i Piotr Ugniewski. - Warszawa : "Interim", 1992.
- Portal Blisko Polski
- Portal Twoja Historia
