Katolicki Uniwersytet Lubelski. Widok z lotu ptaka. 1929-1939,
Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Zbiory NAC on-line
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II jest najstarszą uczelnią Lublina i jednym z najstarszych uniwersytetów w Polsce. Komitet organizacyjny uniwersytetu katolickiego powstał w lutym 1918 r. wśród Polonii w Petersburgu z inicjatywy ks. Idziego Radziszewskiego, rektora tamtejszej Akademii Duchownej. Głównymi fundatorami tej instytucji byli przemysłowiec Karol Jaroszyński i inżynier Franciszek Skąpski.
Na siedzibę nowej uczelni wybrano Lublin. W lipcu 1918 r. powołanie uniwersytetu katolickiego zostało zaakceptowane na konferencji biskupów polskich w Warszawie z udziałem nuncjusza apostolskiego Achillesa Ratti. Pierwszym rektorem został mianowany ks. Idzi Radziszewski (1918-1922). Celem nowo utworzonej instytucji było prowadzenie badań naukowych w duchu harmonii między nauką i wiarą, kształcenie kadry inteligencji katolickiej oraz podnoszenie narodu na wyższy poziom życia religijnego i intelektualnego. Dewizą Uczelni stało się hasło "Deo et Patriae" - "Bogu i Ojczyźnie".
Pierwsza inauguracja roku akademickiego odbyła się 8 grudnia 1918 r. w gmachu Diecezjalnego Seminarium Duchownego w Lublinie- tymczasowej siedzibie Uniwersytetu. Uruchomiono 4 wydziały: Teologiczny, Prawa Kanonicznego (zwany przez pierwsze 3 lata akademickie Wydziałem Prawa Kanonicznego i Nauk Moralnych), Prawa i Nauk Społeczno- Ekonomicznych oraz Nauk Humanistycznych.
Uniwersytet Lubelski (w 1928 r. dodano do tej nazwy "Katolicki") zdobywał prawa państwowe etapami. Wydziały kościelne uzyskały podstawę prawną na mocy aktu arcybiskupa mohylewskiego Edwarda Roppa, który przelał uprawnienia Akademii Duchownej w Petersburgu, zlikwidowanej po wybuchu rewolucji październikowej, na ich pierwszy rok akademicki (1918/19). Dalsze uprawnienia dla tych wydziałów znalazły się w akcie erekcyjnym wydanym przez papieża Benedykta XV (1920), co wiązało się z prawem nadawania stopnia licencjatu i doktoratu. Pius XI potwierdzał następnie te uprawnienia (1923, 1926, 1929).
Wybrane źródła informacji:
- 100 lat uniwersytetu katolickiego w Lublinie : zamierzenia i wyzwania / Stefan Sawicki ; Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. – Lublin : Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2018.
- Katolicki Uniwersytet Lubelski : wybrane zagadnienia z dziejów Uczelni : praca zbiorowa / pod red. Grażyny Karolkiewicz, Marka Zahajkiewicza, Zygmunta Zielińskiego ; Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wydział Teologiczny. - Lublin : Redakcja Wydawnictw KUL, 1992.
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II : 90 lat istnienia / red. Grzegorz Kramarek, Eugeniusz Ziemann. - Lublin : Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, cop. 2008.
- Wizjoner i realista : o Idzim Radziszewskim - twórcy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego / Antoni Dębiński, Magdalena Pyter ; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. - Lublin : Wydawnictwo KUL, 2020.
- Strona internetowa KUL
