Wspólny grób ofiar w Parośli, fot.Grzegorz Naumowicz, CC BY-SA 3.0
Źródło: https://naszahistoria.pl
9 lutego 1943 r. oddział UPA dokonał pierwszej masowej rzezi ludności polskiej na Wołyniu, zabijając 173 Polaków we wsi Parośla.
Atak został przeprowadzony przez sotnię (podstawowa jednostka organizacyjna UPA, odpowiednik kompanii) Hryhorija Perehijniaka ps. „Dowbeszka-Korobka”. Wieś została otoczona przez członków UPA, którzy przebrali się za partyzantów sowieckich i chcieli „ochronić” wieśniaków przed represjami ze strony Niemców. Wyprowadzili mieszkańców z domów i kazali im położyć się na ziemi. Związali wszystkim ręce, tak aby wyglądało to na „przymuszenie do pomocy” przez rzekomych partyzantów. Za pomocą noży i siekier napastnicy zabili mieszkańców Parośli. Tylko nielicznym (8-12 osób, głównie dzieci) udało się uciec. Majątek został rozgrabiony, a Parośla przestała istnieć. Zamordowanych umieszczano we wspólnym grobie, nad którym wzniesiono kopiec. Po dziś dzień na terenie nieistniejącej już wsi znajduje się masowy grób Polaków zamordowanych na początku rzezi wołyńskiej.
Wspomniane wydarzenie było dopiero początkiem eksterminacji ludności, zwanej dziś „rzezią wołyńską”. Ofiarami mordów, których kulminacja nastąpiła w lecie 1943, byli Polacy, w dużo mniejszej skali Rosjanie, Ukraińcy, Żydzi, Ormianie, Czesi i przedstawiciele innych narodowości zamieszkujących Wołyń. Analogiczne ludobójstwo zostało przeprowadzone przez oddziały UPA w pierwszej połowie 1944 roku na terenie sąsiadujących z Wołyniem województw: lwowskiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego, określanych w historiografii mianem Galicji Wschodniej bądź Małopolski Wschodniej. Stąd też niekiedy obie zbrodnie bywają traktowane jako jedna i określane wspólną nazwą zbrodni (rzezi) wołyńsko-galicyjskiej lub wołyńsko-małopolskiej. Nie jest znana dokładna liczba ofiar. Historycy szacują, że łącznie zginęło ok. 50–60 tys. Polaków i w odwecie 2–3 tysiące Ukraińców.
Wybrane źródła informacji:
- 1943 - zbrodnia wołyńska [Dokument dźwiękowy] : relacje świadków / red. i oprac. Mikołaj Dobrowolski, Maria Topolewska-Burdzy ; oprac. muz. Małgorzata Jędruch-Włodarczyk. - [Warszawa] : [Instytut Pamięci Narodowej], [2013].
Przeworsk 5K 193 - Kaci Wołynia : najkrwawsi ludobójcy Polaków / Marek A. Koprowski ; wprow. Piotr Zychowicz. - Poznań : "Replika", 2019.
Przemyśl GP 114382
Lubaczów GL 51251 - Wołyń : siła traumy : wspomnienia i pamięć / Maria Fredro-Boniecka. - Warszawa : "W.A.B.", 2016.
Przeworsk GK 54012 - Wołyń '43 : ludobójcza czystka - fakty, analogie, polityka historyczna / Grzegorz Motyka. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2016.
Przemyśl GP 112175
Lubaczów GL 50721
Jarosław 1J 56592 - Wołyń we krwi 1943 / Joanna Wieliczka-Szarkowa. - Kraków : "AA", 2013.
Przemyśl GP 106657
Przeworsk GK 51314
Jarosław 1J 55332 - Portal IPN - 1943. Zbrodnia wołyńska: prawda i pamięć
- Wikipedia
- Nasza Historia