Tadeusz Mazowiecki. Autor: Artur Klose. Licencja: Creative Commons Attribution-Share Alike 2.5. Źródło: commons.wikimedia.org
Tadeusz Mazowiecki, powołany 24 sierpnia 1989 r. przez Sejm na urząd premiera, był pierwszym niekomunistycznym szefem rządu w Polsce po II wojnie światowej. Wybrany po wyborach 4 czerwca 1989 r., 12 września przedstawił Sejmowi skład swego rządu. Tworzyło go 24 ministrów: 12 z Solidarności, 4 z PZPR i 4 z ZSL, 3 z SD i 1 niezależny. Kilka miesięcy później, 29 grudnia 1989 r. Sejm zatwierdził zmianę ustroju politycznego Polski. Wówczas przywrócono jej dawną nazwę- Rzeczpospolita Polska.
Powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego było kolejnym- po obradach Okrągłego Stołu i wyborach parlamentarnych z 4 czerwca 1989 r.- krokiem na drodze przemian demokratycznych w Polsce, które doprowadziły do upadku zainstalowanego w niej po wojnie systemu komunistycznego.
Gdy obejmował urząd premiera, w wystąpieniu przed Sejmem kontraktowym 24 sierpnia 1989 r. Mazowiecki mówił: „Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma ona jednak wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania”.
Dorobek gabinetu Tadeusza Mazowieckiego jest historyczny. To ten gabinet przeprowadził w Polsce transformację ustrojową. Jej podstawowym elementem był program zmian w gospodarce, stwarzający podstawy do wprowadzenia gospodarki rynkowej- od nazwiska twórcy nazywany „programem Balcerowicza”. Dzięki niezwykłemu tempu prac Sejmu nad przedstawionym pakietem ustaw oraz wyjątkową zgodnością wszystkich klubów parlamentarnych cały program został wdrożony z dniem 1 stycznia 1990 roku. W tym samym czasie, symbolicznie, weszła też w życie nowelizacja konstytucji, zmieniająca nazwę państwa z PRL na Rzeczpospolita Polska i ustanawiająca jako godło orła w koronie.
Powołany 12 września 1989 roku rząd Mazowieckiego istniał do 25 listopada 1990 r.
Wybrane źródła informacji:
- Tadeusz Mazowiecki : biografia naszego premiera / Andrzej Brzeziecki. - Kraków : "Znak Horyzont", 2015.
- Wybory czerwcowe 1989 roku : u progu przemiany ustrojowej / Paulina Codogni ; Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu. - Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2012.
- Rok 1989 i lata następne : teksty wybrane i nowe / Tadeusz Mazowiecki. - Warszawa : Prószyński i S-ka, 2012.
- Rok 1989 : polska droga do wolności = Nineteen eighty-nine : Polish path towards freedom Andrzej Friszke ; [zdj. Erazm Ciołek]. - Warszawa : Wydawnictwo Sejmowe, 2009.
- Tadeusz Mazowiecki : biografia naszego premiera / Andrzej Brzeziecki. Kraków : Znak Horyzont, 2015.
- Muzeum Historii Polski
- YouTube - Exposé premiera Tadeusza Mazowieckiego, 12 września 1989 r.